Może kojarzyć się głównie z mężczyznami intensywnie trenującymi na siłowni i dążącymi do wypracowania wymarzonej sylwetki. Ale białko to składnik istotny nie tylko dla sportowców i miłośników fitnessu. Jest niezwykle ważny dla każdego z nas, ze względu na swoje unikalne właściwości i funkcje pełnione w organizmie. Czytaj dalej i poznaj więcej informacji.
Aminokwasy i białka – najważniejsze informacje
To największa grupa związków organicznych. Ich podstawowymi jednostkami składowymi są aminokwasy – w białkach występuje 20 różnych rodzajów, które są w stanie tworzyć niemal nieograniczoną liczbę kombinacji. Można podzielić je na endogenne, czyli wytwarzane przez organizm samodzielnie oraz egzogenne, które człowiek musi dostarczyć razem z posiłkami. Do aminokwasów endogennych zaliczają się między innymi glicyna, alanina i tyrozyna, a do egzogennych na przykład metionina, leucyna i tryptofan.
Wyłącznie z aminokwasów zbudowane są białka proste. Także nazywane proteinami, białka złożone mogą zawierać nie tylko białka proste, ale i barwniki, cukry czy tłuszcze. Do białek złożonych należą również enzymy i niektóre hormony. Jakie role odgrywają w organizmie?
- Białka proste fibrylarne (takie jak kolagen i keratyna) są składnikami włosów i paznokci, włókien sprężystych w ścięgnach i więzadłach oraz włókien mięśniowych.
- Białka proste globularne, w tym immunoglobuliny, uczestniczą w mechanizmach obronnych organizmu, transportują niektóre hormony i kwasy tłuszczowe.
- Białka złożone między innymi magazynują tlen w mięśniach i żelazo w wątrobie, transportują tlen i dwutlenek węgla oraz są przenośnikami cholesterolu we krwi.
Utrzymywanie odpowiedniego poziomu białka jest ważne również dlatego, że przyczynia się do wzrostu masy mięśniowej i pomaga w jej utrzymaniu oraz jest potrzebny kościom.
Źródła białka w diecie, niedobory i nadmiary
Jakie są najlepsze źródła tego składnika w diecie? Tak jak w przypadku innych ważnych dla ciała związków, również i tutaj kluczowa jest różnorodność. Jedząc ciągle te same produkty i w tych samych konfiguracjach, trudno zachować prawidłowo zbilansowany jadłospis. Chcąc dostarczyć do organizmu optymalną ilość białka, warto włączyć do posiłków: drób, orzechy, pestki dyni, słonecznik, nasiona chia, ryby i strączki. W naszym asortymencie w kategorii superfoods znajdziesz na przykład Białko Słonecznika BIO od marki BeOrganic. Strączki, czyli ciecierzyca, soczewica, fasola i bób zawierają inne cenne składniki, które są uwielbiane przez nasze jelita. Można także pomyśleć o suplementacji. Jeśli jesteś nią zainteresowany, kliknij tutaj.
Kto jest najbardziej narażony na niedobory? Przede wszystkim wegetarianie i stosujący inne diety eliminacyjne, a także osoby zmagające się z problemami z jelitami, wątrobą i chorujące na inne poważne dolegliwości. Objawy świadczące o zbyt niskim poziomie białka to między innymi: łamliwe włosy, obrzęki nóg, nadmierne zmęczenie i apatia, obniżony nastrój. Tak jak niewłaściwe są niedobory, tak samo niepożądane są nadmiary białka w diecie. Do objawów nadmiaru należą: problemy z nerkami, bóle głowy, suchość w ustach, nieprzyjemny oddech i odwodnienie organizmu.
