Ferrytyna to jeden ze wskaźników rutynowych badań kontrolnych. Choć jej pomiar jest wykonywany dość często, niewiele osób wie, co oznacza podwyższony poziom ferrytyny lub co zrobić, gdy wyniki wskażą na niedobór ferrytyny. Co więcej, często wysokie stężenie ferrytyny wiązane jest z hemochromatozą, czyli chorobą, którą wywołuje nadmierne wchłanianie żelaza z układu pokarmowego. Nie zawsze jednak wskaźnik ten powinien być w ten sposób analizowany. Dowiedz się, po co robi się badanie ferrytyny, jak interpretować swój wynik badania i jaki jest dobry poziom ferrytyny.
Czy ferrytyna to żelazo?
Żelazo w organizmie człowieka stanowi od 3 do 5g - 75% przypada na żelazo budujące hem. Z kolei około 10-20% to żelazo niehemowe, które jest magazynowane w postaci ferrytyny. Jest to tzw. żelazo zapasowe. Jeśli zatem zastanawiasz się, czy ferrytyna to żelazo, to odpowiedź brzmi: nie. Ferrytyna jest białkiem, które magazynuje żelazo w organizmie.
Po co robi się badanie ferrytyna?
Ferrytyna jest magazynem dla żelaza. Badanie stężenia ferrytyny wskazuje na to, jakie są ustrojowe zasoby żelaza. Co w takim razie lepiej badać? Co ważniejsze: żelazo czy ferrytyna? Badanie poziomu ferrytyny warto wykonać, gdy chcesz dowiedzieć się, czy Twoje zapasy żelaza są prawidłowe. Z kolei badanie ilości żelaza wykonuje się przeważnie, gdy pojawią się objawy nadmiaru żelaza lub objawy niedoboru żelaza. Posługując się badaniem poziomu żelaza, lekarz może także stwierdzić niedokrwistość lub zdiagnozować choroby dziedziczne, takie jak hemochromatoza. Podczas takich badań krwi warto jednak wykonać całościową ocenę gospodarki żelazem i zdecydować się na oznaczenie zarówno poziomu żelaza, jak i ferrytyny. W ten sposób lekarz analizujący wyniki zyska pełen obraz sytuacji i postawi najbardziej adekwatną diagnozę.
Jaki jest dobry poziom ferrytyny?
Wykonanie badania poziomu ferrytyny pomaga określić, jakimi awaryjnymi zasobami żelaza dysponuje organizm. Dlatego też przyjęto, że prawidłowe stężenie ferrytyny wynosi:
- u mężczyzn: 30-300 µg/l,
- u kobiet miesiączkujących: 15-200 µg/l,
- u kobiet po menopauzie: 30-300 µg/l.
Warto jednak pamiętać o indywidualnym predyspozycjach. Wynik w dużej mierze uzależniony jest również od takich czynników, jak wiek, płeć i metoda oznaczania. Może także różnić się w zależności do laboratorium, w którym wykonano oznaczenia stężenia ferrytyny. Każdy wynik badania odbiegający od normy powinien być konsultowany z lekarzem.
Czy niska ferrytyna to anemia?
Bardzo istotne są informacje, które daje ferrytyna - niski poziom ferrytyny świadczy o zaburzeniach pamięci i koncentracji uwagi dziecka, a także występuje przy ADHD i RLS i w zapaleniu błony śluzowej żołądka wywołanym bakteriami H. pylori. Czy niski poziom ferrytyny jest groźny? Obniżone stężenie ferrytyny oznacza brak zapasów żelaza w ustroju i wiąże się z niedokrwistością niedoborową. Oznacza to, że niskie wartości ferrytyny mogą wskazywać na początki anemii. Niski wynik ferrytyny może jednak iść w parze ze standardowym poziomem żelaza we krwi. Dlatego przy podejrzeniu anemii warto sprawdzić oba te wskaźniki, by odpowiednio zaplanować dalsze badania i leczenie.
Co powoduje niska ferrytyna?
Obniżony poziom ferrytyny wiąże się z kilkoma sygnałami, które wysyła organizm. Objawy niskiego poziomu stężenia ferrytyny dotyczą wielu funkcji organizmu. Mogą o nim świadczyć:
- spadek odporności,
- zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji,
- pogorszenie się kondycji włosów i paznokci,
- suchość skóry,
- zajady w kącikach ust.
Czym grozi wysoki poziom ferrytyny?
Podwyższone stężenie ferrytyny wiąże się przede wszystkim z nadmiarem żelaza w organizmie. Może także wskazywać na hemochromatozę - chorobę powodującą nadmierne wchłanianie żelaza, lub hemosyderozę. Stan ten oznacza odkładanie się żelaza zawartego w białkach w komórkach narządów. Choroby te są do siebie podobne; różni je jednak mechanizm działania. To jednak nie wszystko. Na co wpływa wzrost ferrytyny? Może on również oznaczać niedokrwistość różnego rodzaju. Jeśli zastanawiasz się, kiedy wzrasta ferrytyna, ma to miejsce również podczas zapalenia lub zakażenia.
Objawy nadmiaru ferrytyny
Podwyższona ferrytyna nie musi wpływać na poziom stężenia żelaza. Najczęściej może pojawiać się przy stanach zapalnych lub podczas zakażeń, a także w trakcie infekcji. Objawami tego stanu w organizmie mogą być:
- osłabienie,
- ból stawów,
- zaparcia i wzdęcia,
- pogorszenie się libido.
Co jeść aby podnieść poziom ferrytyny?
Odpowiednia dieta to najważniejsza kwestia w przypadku, gdy chcesz utrzymać prawidłowy poziom ferrytyny. Dzięki niej łatwiejsze jest przyswajanie żelaza i sprawienie, by ferrytyna była w normie. Jak naturalnie podnieść poziom ferrytyny? W Twojej diecie powinno się przede wszystkim znaleźć mięso i jego przetwory, ryby, jaja, produkty zbożowe oraz warzywa i nasiona roślin strączkowych. Dobrym pomysłem będą przekąski takie jak orzechy, nasiona i ziarna, a także świeże i suszone owoce.
Suplementacja żelaza: stężenie ferrytyny
Choć podstawą jest odpowiednia dieta, wsparciem dla niej mogą być suplementy zawierające żelazo. Warto jednak pamiętać, że poziom ferrytyny może z opóźnieniem reagować na suplementację żelaza - uzupełnienie "magazynu" może trwać dłuższy czas. Na stronie shaman.pl znajdziesz propozycje, które mogą okazać się pomocne. Żelazo NOW Foods, Swanson i Doctor's Best to renomowane marki, które mogą pomóc Ci utrzymać optymalny poziom żelaza w organizmie. Warto jednak pamiętać, że niedobór ferrytyny lub jej nadmiar to wskazanie do konsultacji z lekarzem.
O czym nie zapomnieć?
Ferrytyna to wskaźnik, który może pomóc w diagnozie poważnych stanów chorobowych. Jego niedobór bądź nadwyżka może sugerować, jakie dalsze kroki podjąć, by doprowadzić organizm do optymalnego zdrowia. Odchyły tego wskaźnika mogą, ale nie muszą iść w parze z poziomem żelaza w organizmie. W przypadku, gdy dotyczą Cię objawy niskiego poziomu ferrytyny lub nadwyżki tego białka, najlepiej skonsultować się ze specjalistą, który zaleci adekwatne działania.
