Na rynku stale rośnie popularność adaptogenów. Adaptogeny to ziołowe produkty, które mogą wpływać na zdolność przetrwania organizmów w warunkach stresowych; wspierają przystosowanie się do nich i mogą wzmacniać odporność na stres. Do takich substancji zalicza się korzenie niektórych roślin, grzyby witalne oraz zioła bądź rośliny wykazujące obecność związków, które zmniejszają stres oksydacyjny organizmu. Właściwości adaptogenów mogą też okazać się korzystne dla sportowców. Dowiedz się, jaki jest związek między adaptogenami a ćwiczeniami i treningiem osób aktywnych fizycznie poniżej.
Jakie są rodzaje adaptogenów i na co pomagają adaptogeny? Jakie właściwości mają adaptogeny?
Stres jest przyczyną wielu zaburzeń działania organizmu. Może wpływać na samopoczucie, odporność, a także na pracę wielu układów i narządów w organizmie. Współcześnie stres stanowi istotny czynnik rozwoju wielu chorób, dlatego wiele osób szuka sposobu na to, by zmniejszyć poziom stresu. Redukcja stresu, dobra wydolność fizyczna i optymalna dieta to czynniki, które w dużej mierze wpływają na jakość życia. Adaptogeny wykazują działanie przeciwstresowe: wskazuje się, że niektóre z nich mogą obniżać napięcie emocjonalne. Stosowanie adaptogenów może być również korzystne dla sportowców. Jakie są najpopularniejsze adaptogeny i jak te adaptogeny działają?
- ashwagandha - może wykazywać działanie przeciwstresowe i przeciwlękowe oraz przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, może poprawiać jakość snu,
- różeniec górski (rodiola) - może wpierać odporność organizmu na stres i redukcję napięcia emocjonalnego, wspierać optymalne działanie pamięci i koncentracji, może wpływać na skrócenie czasu regeneracji organizmu po wysiłku fizycznym,
- żeń-szeń - może wpływać na poprawę przemiany materii, wydolności fizycznej i umysłowej, przeciwdziałać zmęczeniu i stresowi,
- cytryniec chiński - wskazuje się, że związki aktywne tej rośliny wzmacniają układ odpornościowy i działają przeciwutleniająco, może wspierać utrzymanie optymalnej kondycji układu sercowo-naczyniowego,
- maca - wspiera optymalne funkcje seksualne i płodność, ma właściwości przeciutleniające, może wpływać na skurczowe ciśnienie krwi,
- kordyceps - może wspierać utrzymanie optymalnej odporności i metabolizmu.
Adaptogeny w sporcie: czy poprawiają wydolność organizmu?
Mówi się, że adaptogeny zwiększają odporność organizmu i wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego oraz redukują stres. Te właściwości adaptogenów mają duże znaczenie dla utrzymania optymalnej kondycji organizmu. Przede wszystkim jednak warto pamiętać, że większość z nich może okazać się korzystna w walce ze stresem oksydacyjnym spowodowanym aktywnością fizyczną.
Na adaptogenach wykonuje się aktualnie wiele badań. Niektóre z nich poświęcone są także temu, jak substancje wspierające organizm zawarte w adaptogenach wpływają na regenerację mięśni i wyniki sportowe. Jakie są najpopularniejsze adaptogeny dla osób aktywnych fizycznie? Które warto wyróżnić ze względu na ich działanie?
- różeniec górski (rodiola) - badania wskazują, że może wpływać na zwiększenie się poziomu kwasu glutaminowego w ciele, który uznaje się za "paliwo tkanek mięśniowych" i wspomaga produkcję białek w mięśniach; naukowcy ustalili, że dzieje się tak ponieważ różeniec górski pozwala utrzymać odpowiedni poziom ATP (główny nośnik energii) podczas ćwiczeń,
- żeń-szeń (Panax ginseng) - może wpływać na uczucie zmęczenia i osłabienia; niektóre dane wskazują, że wspiera pracę układu mięśniowego, zwiększając jego siłę i podnosi wydolność fizyczną, a także wspiera regenerację między treningami,
- żeń-szeń syberyjski (Eleutherococcus senticosus) - może przyczyniać się do zwiększenia funkcji poznawczych, wspomagać aktywność fizyczną i zdrowie psychiczne oraz redukować zmęczenie,
- maca - badania wskazują, że może ona zwiększać wytrzymałośc i wydolność fizyczną, co jest związane ze zmniejszeniem stresu oksydacyjnego (który z kolei może pojawić po intensywnym wysiłku fizycznym),
- cytryniec chiński - niektóre badania wskazują, że może poprawiać wydolność organizmu i zwiększać siłę fizyczną.
Jakie adaptogeny na zmęczenie?
Adaptogeny mają pomagać przede wszystkim na stres oksydacyjny (stres fizyczny) i stres psychiczny. Wpływ stresu na organizm jest wieloraki, dlatego warto aktywnie pracować nad tym, by go obniżyć. Wysoki poziom stresu może doprowadzić m.in. do szybszej męczliwości. Jakie adaptogeny działają na zmęczenie? Wśród nich wymienić można: traganek błoniasty, żeń-szeń syberyjski i różeniec górski. Substancje aktywne zawarte w nich wspierają organizm, zmniejszając podatność na zmęczenie.
Jak wybrać najlepsze adaptogeny?
Najlepsze adaptogeny dla sportowców i nie tylko warto wybierać kierując się potrzebami organizmu i dopasowaniem ich do Twojej indywidualnej kondycji i stanu zdrowia. Produkty i suplementy diety z adaptogenami to przebadane produkty, które można stosować bezpiecznie wedle wskazań na opakowaniu. Czym się kierować przy wyborze? Warto zwrócić uwagę na ilość substancji aktywnej, formę suplementu i opakowanie oraz sposób jego przechowywania. Na shaman.pl znajdziesz mnóstwo adaptogenów, spośród których możesz wybrać odpowiednie dla siebie propozycje.
Jak długo można brać adaptogeny? Jak stosować adaptogeny?
Adaptogeny najlepiej brać wedle wskazań na opakowaniu, zarówno gdy chodzi o długość, jak i sposób przyjmowania suplementów. Stosowanie adaptogenów możesz także skonsultować z lekarzem specjalistą, dietetykiem bądź trenerem, by jak najlepiej dopasować przyjmowaną porcję do swoich indywidualnych potrzeb.
Adaptogeny w sporcie: podsumowanie
Adaptogeny wspomagają sportowców na wiele sposobów: wzmacniają układ odpornościowy, wpływają na utrzymanie optymalnej pracy układu nerwowego, a także pomagają organizmowi walczyć ze stresem. Jeśli chodzi o przypadek osób aktywnych fizycznie, adaptogeny wykazują działanie wspierające regenerację organizmu po treningu i mogą zwiększać siłę. Sprawdź na shaman.pl jakie propozycje znajdziesz i wybierz optymalne dla siebie produkty.
Źródła:
Chesak J., The No BS Guide to Adaptogens for Hormonal Balance and Stress (https://www.healthline.com/health/stress/smart-girls-guide-to-adaptogens; 16.10.2024)
Marciniak A., Nemeczek S., Walczak K., Walczak P., Merkisz K., Grzybowski J., Grzywna N., Jaskuła K., Orłowski W., Adaptogens - use, history and future. Late-onset Pompe disease- literature review and summary of current knowledge. Quality in Sport. 2023;9(1): 19-28
Karpińska E., Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps, Postępy Fitoterapii 4/2011, 254-264
Grdeń M., Gramza-Michałowska A., Maca (Lepidium Meyenii) - właściwości prozdrowotne, Nauka Przyr. Technol., 11, 1, 33-44
Szopa A., Warzecha A., Klimek-Szczykutowicz M., Stańczyk K., Kubica P., Ekiert H., Cytryniec chiński (Schisandra chinensis (Turcz.) Baill.) – z tradycyjnej medycyny chińskiej do współczesnej fitoterapii, Herbalism nr 1(4), 2018, 101-119
Solgar, Różeniec Górski, (https://www.sklep.bio-med.pl/media/products/fe4533bf42ca5144855ef812c7c28f79/attachments/pl_PL/solgar-rhodiola-rozeniec-gorski.pdf?srsltid=AfmBOorARSE08rsfmwMBj3i6JF_n0j56sogM_py1WJn0LNV1CbZq6gy9; 16.10.2024)
Kochan E., Gadomska G., Wysokińska H., Chmiel A., Zawartość ginsenozydów w kulturach
komórkowych Panax quinquefolium, Biotechnologia 2004, 1(64): 236-243
Zielińska A., Adaptogenne działanie ashwagandhy, lekwpolsce, 2022'9, vol. 32 (376); 19-23
