Witaminy to niezbędne do funkcjonowania organizmu związki organiczne. Dzięki nim możliwy jest przebieg wielu procesów biologicznych i chemicznych. Większość z nich musi być przyjmowana wraz z pożywieniem. Witamina A to jedna z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: najlepiej wchłania się ona wraz z posiłkiem bogatym właśnie w tłuszcze. Jak przyjmować witaminę A, by była najlepiej przyswajalna i dlaczego warto zadbać o odpowiednią podaż witaminy A w diecie? Na co pomaga witamina A i jak objawia się niedobór witaminy A? Sprawdź poniżej.
Na co pomaga wit A?
Witamina A wspiera szereg funkcji i tkanek organizmu. Jest ona pochodną karotenu, czyli prowitaminy A: związku, który w ścianie jelit i wątrobie przekształca się w witaminę. Organizm magazynuje ją w wątrobie. Jaka jest rola witaminy A w organizmie?
- przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu żelaza,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych,
- pomaga zachować zdrową skórę,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowego widzenia,
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
- odgrywa rolę w procesie specjalizacji komórek.
Podstawowa forma witaminy A to retinol. Retinoidy to naturalne lub syntetyczne pochodne tej witaminy, które wykazują jej właściwości. Retinol to najlepiej poznany i najczęściej stosowany retinoid - zwłaszcza kosmetyki z witaminą A często zawierają ten składnik.
Co powoduje brak witaminy A?
Do grupy witamin A zalicza się wiele związków, których aktywność biologiczna jest do siebie zbliżona. Prowitaminami witaminy A nazywa się karotenoidy: naturalne barwniki roślinne, których aktywność biologiczna jest zbliżona do witaminy A. Oznacza to, że spożywając produkty bogate w karotenoidy, organizm sam może wytworzyć witaminę A. Witamina A jest dostarczana organizmowi wraz z pożywieniem: dlatego niedobór witaminy A jest głównie wynikiem nieprawidłowej diety. Odpowiednie dzienne spożycie witaminy A to najlepszy sposób na uzupełnienie niedoborów.
Jakie są objawy niedoboru witaminy A?
Zdarza się, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę A nie jest pokrywane wraz z dietą. Po czym rozpoznać niedobór witaminy A i większe zapotrzebowanie na witaminę A przez organizm? Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na stan skóry. Witamina A odgrywa istotną rolę w zachowaniu zdrowej cery, dlatego jej brak może wiązać się z jej stanami zapalnymi (np. trądzikiem) i przesuszeniem. Witamina A wpływa też na utrzymanie prawidłowego widzenia i odpowiedni stan błon śluzowych - suchość oczu może być jednym z objawów niedoboru witaminy A. Wskazuje się również, że trudności z poczęciem, opóźniony wzrost u dzieci, częste infekcje, słabsze gojenie się ran także mogą być objawami zbyt niskiej podaży witaminy A w diecie.
Gdzie jest dużo witaminy A?
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A nie jest duże: w przypadku mężczyzn wystarczy 900 mikrogramów tej witaminy, a w przypadku kobiet: 700 mikrogramów. Na naturalne źródła witaminy A składa się wiele rodzajów pokarmów: zarówno mięso, jak i warzywa oraz owoce. Źródłem estrów retinylu są przede wszystkim produkty odzwierzęce (mleko, sery, ryby i mięsa), z kolei źródłem beta - karotenu są jaja, warzywa i owoce. Jakie są najlepsze źródła witaminy A?
- wątróbka wołowa i jagnięca,
- olej z wątroby dorsza,
- makrela, łosoś, tuńczyk, pstrąg,
- kozi ser i serek śmietankowy,
- masło, mleko i jajka,
- cheddar, camembert, Roquefort,
- małże, ostrygi,
- marchew, szpinak, dynia, brokuły, zielony groszek,
- melony, pomarańcze.
Suplementacja witaminy A
Dodatkiem do diety mogą być suplementy, które zawierają bezpieczne porcje witaminy A. Produkty tego typu mogą pokryć zapotrzebowanie organizmu na ten składnik. Witamina A to częsty składnik multiwitamin bądź kompleksów witamin i składników mineralnych. Może też stanowić dodatek do ziołowych bądź roślinnych suplementów. Najpopularniejsze są jednak kompleksy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach ADEK, np. Osavi - Witaminy ADEK w kapsułkach lub ForMeds - Bicaps ADEK. Możesz jednak również wybrać jednoskładnikowe propozycje z witaminą A lub prowitaminą A:
- NOW Foods - Beta Karoten Naturalny w kapsułkach
- Jarrow Formulas - CarotenAll w kapsułkach
- Swanson - Beta Karoten w kapsułkach
- Olimp - Gold Vit A+E w kapsułkach
Kiedy zażywać witaminę A? Kiedy powinno się brać witaminę A?
Witaminę A należy przede wszystkim dodatkowo suplementować w przypadku, gdy nie przyjmujesz wystarczającej ilości tej witaminy wraz z dietą. By to sprawdzić, warto udać się do lekarza bądź specjalisty i wykonać badanie poziomu witaminy A, zwłaszcza, jeśli mierzysz się z objawami niedoboru tego związku.
Jak przyjmować kapsułki witaminy A? Jak długo można przyjmować witaminę A?
Najlepszy sposób na przyjmowanie witaminy A to stosowanie się do zaleceń specjalisty lub skorzystanie z zaleceń producenta znajdujących się na opakowaniu. Tam znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje dotyczące tego, jak przyjmować produkt, by jak najlepiej wykorzystać właściwości witaminy A.
Kiedy brać witaminę A: rano czy wieczorem?
Nie ma większego znaczenia, o jakiej porze dnia będziesz suplementować witaminę A. Warto jednak pamiętać, że witamina A dla najlepszego przyswojenia powinna być przyjmowana wraz z tłuszczami, dlatego warto ją suplementować wraz z posiłkiem.
Na co jest witamina A: podsumowanie
Właściwości witaminy A są niezwykle rozległe. Rola witaminy A w organizmie jest wielowymiarowa: zarówno pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych i zachować zdrowa skórę, jak i pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i w utrzymaniu prawidłowego widzenia. Z tego względu warto dbać o odpowiednie dzienne spożycie witaminy A i wybierać najlepsze źródła witaminy A: zarówno gdy chodzi o dietę, jak i suplementację. Sprawdź, co przygotowaliśmy dla Ciebie na shaman.pl.
Źródła:
Arnarson A., 20 Foods High in Vitamin A, (https://www.healthline.com/nutrition/foods-high-in-vitamin-a#animal-foods; 06.02.2025)
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci Tekst mający znaczenie dla EOG (Dz. U. : 136 z 25.05.2012 ze zm.)
Zasada M., Adamczyk A., Witamina A. Budowa i mechanizm działania, Kosmetologia Estetyczna 2018, 5, vol 7:517-521
Streit L., 8 Signs and Symptoms of Vitamin A Deficiency, (https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-a-deficiency-symptoms#TOC_TITLE_HDR_7; 06.02.2025)