Sałata nie sprawia wrażenia warzywa zawierającego istotne związki dla poprawnego funkcjonowania organizmu. Nie jest to jednak prawdą. Jadalna, nadziemna część sałaty ma w sobie wiele substancji, które mogą działać na korzyść organizmu. To, jakich substancji sałata dostarcza organizmowi jest zależne od wielu czynników, m.in. jej rodzaju lub zawartości pierwiastków w glebie, w której rośnie. Sprawdź, jakie są właściwości sałaty i co zawiera.
Co daje jedzenie sałaty? Składniki mineralne i witaminy w sałacie
Sałaty do Polski trafiły dopiero w XVI wieku i od tamtej pory stanowią one istotny składnik surówek, sałatek i innych dań. Tym, co zdecydowanie wyróżnia sałatę, jest jej niska kaloryczność. Sałata dostarcza bowiem zaledwie 11-16 kcal w 100 g. Dlatego też jest częstym składnikiem diet odchudzających. Spożywanie sałaty dostarcza także błonnika pokarmowego, który może wspierać procesy trawienne. Tym, co wyróżnia sałatę na tle innych warzyw jest fakt, że przeważnie spożywa się ją bez obróbki termicznej, co pozwala na zachowanie pełni jej witamin, ponieważ nie ulegają one zniszczeniu w wysokiej temperaturze. W 100 g sałaty znajduje się:
- witamina B1 - tiamina pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych i w prawidłowym funkcjonowaniu serca,
- witamina B2 - ryboflawina pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych, w utrzymaniu prawidłowego stanu czerwonych krwinek, w utrzymaniu prawidłowego widzenia i w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, a także pomaga zachować zdrową skórę i przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu żelaza,
- witamina C - pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych, w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym i w regeneracji zredukowanej formy witaminy E oraz zwiększa przyswajanie żelaza,
- witamina K - przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi i pomaga w utrzymaniu zdrowych kości,
- witamina E - pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym.
Czy sałata ma dużo żelaza? Składniki mineralne w sałacie
Różne odmiany sałat zawierają różne ilości składników mineralnych, jednak przeważnie w każdej sałacie znajdziesz takie cenne składniki, jak wapń, potas, magnez i żelazo, które mogą mieć duże znaczenie dla utrzymania optymalnego działania organizmu. Warto jednak wspomnieć, że sałata zawiera ich niewielkie ilości. Może jednak nadal stanowić istotny składnik diety zważywszy na inne cenne składniki odżywcze.
Która z sałat jest najzdrowsza? Jaka sałata ma najwięcej witamin?
Najpopularniejsze sałaty w Polsce to przede wszystkim sałata masłowa, sałata rzymska i sałata lodowa. Przeważnie ilość korzystnych dla ciała związków jest podobna w każdym przypadku - wszystkie sałaty stanowią bogactwo składników odżywczych. Najbardziej wartościowa sałata pod kątem zawartości witamin jest sałata rzymska, najmniej: lodowa. Jakie jeszcze są różnice między poszczególnymi sałatami? Przede wszystkim jest to ilość flawonoidów i karotenoidów: sałata lodowa (sałata krucha) zawiera 300 jednostek IU, masłowa: 1200 IU, a rzymska: 3000 IU. Można zatem uznać, że liście sałaty rzymskiej są najlepszym sposobem na dostarczenie sobie najważniejszych składników.
Na co pomaga sałata? Właściwości zdrowotne sałaty
Spożywanie sałaty wspomaga zdrowie: sałata dostarcza beta-karoten oraz dużą ilość flawonoidów, stanowi także źródło witamin i składników mineralnych. Najzdrowsze odmiany sałaty to przede wszystkim rzymska sałata i masłowa sałata. Spożywanie sałaty rzymskiej i masłowej ma zatem wiele korzyści: za odżywcze właściwości sałaty uznaje się jej antyoksydacyjny potencjał, a także dużą ilość błonnika pokarmowego i witamin wpływających na funkcjonowanie ciała.
Czy sałata oczyszcza organizm? Właściwości antyoksydacyjne
Sałata wspomaga zdrowie i detoksykację organizmu poprzez wysoką zawartość flawonoidów, witaminy P i karotenoidów (zwłaszcza prowitaminy A - największą ilością witaminy A cechuje się sałata rzymska).
- flawonoidy - mogą wspierać działanie antyoksydacyjne, niwelując działanie wolnych rodników,
- witamina P - nie jest wprawdzie witaminą a grupą fitoskładników, które mogą wykazywać właściwości antyoksydacyjne,
- karotenoidy - są prekursorami witaminy A i stanowią naturalne przeciwutleniacze.
Jak sałata wpływa na żołądek?
Sama sałata nie wpływa istotnie na narząd, jakim jest żołądek. Może jednak pozytywnie wpływać na układ trawienny. Spożywanie sałaty rzymskiej, masłowej czy lodowej dostarcza organizmowi istotny dla procesu trawienia błonnik. Ponad to, sałata zawiera w sobie dużej ilości wody, które pomagają w nawodnieniu organizmu oraz w innych procesach zachodzących w ciele. W takim razie, czy można jeść sałatę codziennie? Sałata może stanowić codzienny dodatek do diety w rozsądnej ilości.
Czy sałata wspiera zdrowie? Podsumowanie
Sałata to warzywo, o którym warto pamiętać w diecie. Niezależnie od jej rodzaju, dostarcza ona różnej ilości ważnych składników odżywczych, dlatego warto pamiętać o niej w zbilansowanej diecie. W ten sposób możesz sprawić, że będzie ona miała pozytywny wpływ na Twoje zdrowie.
Źródła:
Zmarlicki K., Brzozowski P., Rynek sałaty masłowej i lodowej oraz pakowanych gotowych do spożycia mieszanek sałat, Instytut Ogrodnictwa 2017
Kole Ch., Genome Mapping and Molecular Breeding in Plants. Vegetables, Springer 2007
Lal B., Bhandari S., Upadhyay A., Singh P., Singh V., Lettuce: A dive into its nutritional value and economic significance, Agricultural and Biological Research 2024, 40 (2): 954-956
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci Tekst mający znaczenie dla EOG (Dz. U. : 136 z 25.05.2012 ze zm.)
